Afgelopen week voerde ik de eerste gesprekken voor het onderzoek dat ik – samen met Corine Aartman – uitvoer naar de aanwezigheid van vrouwen aan de top van Nederlandse non-profit organisaties. We zoeken uit waarom zij op congressen, in de netwerken, in de media niet zo prominent aanwezig zijn als hun mannelijke collega’s. Zijn ze er gewoonweg niet in voldoende mate, of is het meer een kwestie van zichtbaarheid?
Nederlandse vrouwen zijn watjes
“Toen Maxima hier voor het eerst kwam, was ze onder de indruk van Nederlandse vrouwen. Met korte rokjes op fietsen, ze vond ze maar sterk. Maar dat zijn ze helemaal niet. In de Nederlandse vrouw zit maar weinig pit. Dat is in de Verenigde Staten wel anders, daar werken ze tenminste echt. Nederlandse vrouwen vind ik maar watjes.” Mijn eerste gesprek, met Heleen Mees, was direct een pittige. Haar visie op de werkende Nederlandse vrouw heeft zij nooit onder stoelen of banken geschoven, dat kun je teruglezen in verschillende stevige artikelen in bijvoorbeeld het NRC. Hierin spreekt ze overigens niet specifiek over de non-profit sector, maar over de arbeidsmarkt in het algemeen.
Nu is het Amerikaanse sociale zekerheidstelsel sterk verschillend van de Nederlandse versie. Een belangrijke reden waarom vrouwen überhaupt meer werken daar. Maar er wordt ook gericht actie ondernomen om de hoeveelheid vrouwen aan de top een stimulans te geven. Mees: “Ik ben zeker niet tegen wettelijke streefcijfers. Het gaat immers niet allemaal vanzelf. In de Verenigde Staten zie je dat er pas echt verandering is gekomen door het instellen van quota.”
Noors model
Dichter bij huis is ook hard gewerkt aan het bevorderen van meer vrouwelijke bestuurders. Het ‘gutteklubben grei’ (Noors voor 'old boys network') kwam de Noorse minister van Economische Zaken Ansgar Gabrielsen in 2002 zodanig uit de neus, dat hij een wetsvoorstel indiende om het aandeel vrouwen in bestuursraden van beursgenoteerde bedrijven te vergroten. Toen de wet in december 2003 werd aangenomen, was het aandeel vrouwelijke bestuurders 6 procent. Gabrielsen stelde dat dit 40 procent moest zijn voor 31 december 2007. En het is hem bijna gelukt: begin 2008 was 38 procent van de Noorse commissarissen vrouw. Inmiddels zijn ze zelfs de 45 procent voorbij.
Het stellen van een quotum werkt dus, blijkbaar. Daarom ook toepassen op de Nederlandse markt? Deze gedachte hadden ook de topvrouwen verbonden aan het Nederlandse Woman Capital, dat nu een paar jaar pleit voor het invoeren van een kopie van het Noorse model in Nederland. Tot op heden is dit overigens nog niet gelukt. Quota roepen dan ook veel discussie op, ook tijdens mijn interviews merk ik dit. Een vrouwelijke directeur van een goed doel merkte op: “Het grote nadeel van een quotum, is dat je je dan continu kunt afvragen of je je functie bekleedt vanwege je kwaliteiten, of omdat je een vrouw bent. Voor mij is het vooral heel belangrijk dat mensen mij waarderen om wie ik ben en wat ik kan. Niet omdat ik een vrouw ben.”
Geen vrouwen op onze barricaden
Voorlopig is er in Nederland dus nog geen wetgeving die oproept tot meer vrouwen aan de top. We zullen zelf – als sector, als organisaties, als individuen, als vrouwen (?) – het initiatief moeten nemen, willen we een verandering bewerkstelligen. Tenminste, als die behoefte er is. Daar waar in het bedrijfsleven de topvrouwen over elkaar lijken te struikelen om te pleiten voor meer vrouwelijke bestuurders, blijft het angstvallig stil in de non-profit sector. Op onze barricade staan veelal mannen die zich hard maken voor heel andere onderwerpen. Ik neem hierbij de vertegenwoordigers van brancheorganisaties en belangenbehartigers in onze sector graag als voorbeeld.
Deze week spreek ik met Ingrid Tuinenburg (NSGK), Sybilla Dekker (o.a. Talent naar de Top, Diabetes Fonds) en Adri Kemps (CBF). Van hen hoor ik graag hoe zij het aantal vrouwelijke bestuurders bij non-profits beleven. En vooral ook: wat we gaan doen aan het verbeteren van hun zichtbaarheid?
De resultaten van ons onderzoek naar topvrouwen in de non-profitsector wordt gepubliceerd in FM Tijdschrift voor Filantropie & Bestuur, in december 2010.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten